Umacnianie brzegów zbiorników z betonowych elementów prefabrykowanych

tmp9b37-3Umacnianie brzegów zbiorników: e), f), g) z betonowych elementów prefabrykowanych, h) ścianka betonowa.

Coraz częściej brzegi zbiorników naturalnych i sztucznych umacnia się specjalnie przygotowanymi prefabrykatami betonowymi. Zaletą tych umocnień jest przede wszystkim bardzo duża, trwałość i szczelność oraz możliwość znacznego zmechanizowania robót związanych z ich wykonywaniem. Elementy takie umożliwiają również uzyskanie wyraźnej i równej linii brzegu. Prefabrykaty produkuje się w dwóch odmianach: do zbiorników naturalnych nie wymagających uszczelniania dna oraz do zbiorników uszczelnianych różnymi nieprzepuszczalnymi dla wody materiałami. Mogą one mieć różne rozmiary, przy czym wysokość ścianki tworzącej brzeg nie przekracza zwykle 60 cm. Podobną szerokość ma również stopa prefabrykatu. Długość elementów jest różna: elementy do budowy prostych odcinków brzegu mogą być dłuższe, natomiast elementy umożliwiające kształtowanie brzegu krzywoliniowego są krótkie.
Przed rozpoczęciem ustawiania elementów trzeba wykonać wykop, którego szerokość powinna odpowiadać szerokości stopy elementu. Głębokość wykopu powinna być taka, aby można było rozłożyć 10-15 cm podsypki piaskowej. Trwałość położenia prefabrykatów zapewnia ciężar ziemi dociskającej stopę do podłoża oraz wzajemne połączenie elementów zaprawą cementową.
Brzeg wykonany z prefabrykatów betonowych jest pionową ścianą wystającą ponad lustro wody na 10-15 cm. Umocnienie takie, jakkolwiek korzystne pod względem plastycznym, jest jednak trudną do pokonania przeszkodą w ruchu różnych zwierząt korzystających z wody i wychodzących na ląd. Dlatego konieczne jest wykonywanie w pewnych odstępach niewielkich przerw w takim umocnieniu i zastosowanie na tych odcinkach łagodnych pochylni z innych materiałów umożliwiających zwierzętom łatwe wchodzenie do wody i wychodzenie z niej.
Omówione sposoby umacniania brzegów stosuje się tylko wówczas, gdy jest możliwe utrzymanie wody na określonym poziomie. Natomiast brzegi zbiorników, w których poziom lustra wody może ulegać znacznym wahaniom umacniania się innymi sposobami. Najczęściej stosowanym umocnieniem takich zbiorników jest brukowanie różnego rodzaju kamieniami. Szczeliny między kamieniami są zwykle zasiedlane przez rośliny. Brzegi o większych pochyłościach grożących osunięciem się gruntu umacnia się kamieniami układanymi na specjalnej podbudowie tłuczniowej,  podsypce cementowo-piaskowej lub też kamieniami o znacznych rozmiarach, głęboko je osadzając.
Powierzchnie brzegów zbiorników o zmiennym poziomie lustra wody wykłada się często różnego rodzaju płytami lub kostkami betonowymi. Płyty mogą być prefabrykowane, i takie układa się za pomocą dźwigu, lub też z betonu układanego na miejscu. W celu umożliwienia zasiedlenia się na takich umocnieniach roślinności stosuje się płyty lub bloki z otworami różnej wielkości.